طراحی ابزار (جیگ وفیكسچر) عبارت است از فرآیندطرح، محاسبه و ایجاد روش ها و فنونی كه برای افزایش بازدهی و بهره وری تولید ضروریهستند. به كمك این فرآیند است كه صنایع قادر شده اند ماشین آلات و ابزارهای خاصمورد نیازشان رابرای رسیدن به تولید با ظرفیت بالا به خدمت بگیرند. فرآیند طراحیدر حدی از كیفیت عرضه میشود كه هزینه های تولید یك محصول متعادل بوده و قابل رقابتبا تولیدات مشابه باشد.
فرآیند طراحی ابزار در سلسله مراحل تولید، بینفرایند طراحی محصول و تولید محصول واقع میشود. طراحی ابزار باید فرآیندی در حالتغییر، پویا وخلاق باشد.
اهداف طراحی ابزار
هدف اصلی در طراحی ابزار افزایش تولیدبا در نظرگرفتن كیفیت مورد نیاز و همچنین كاهش هزینه های تولید است. برای رسیدن به این هدف،طراح لازم است اهداف زیر را در نظر بگیرد.
ابزار هایی با عملكرد ساده خلق كند تا حداكثربازدهی اپراتور تأمین شود.
ابزارهای طراحی شده به گونه ای باشد كه بتوان قطعهكار را با كمترین هزینه توسط انها تولید كرد.
با به كار گیری این ابزارها، تولید با گیفیت مستمرویكنواخت حاتصل گردد.
بتوان از یك ماشین تولیدی، تولید بیشتری گرفت.
طراحی ابزار به گونه ای باشد كه به كارگیری آن بهصورت غلط توسط اپراتور ممكن نباشد.
ابزار ها از موادی ساخته شود كه عمر كاری مناسبیداشته باشد.
ایمنی اپراتور در به كار گیری ابزار رعایت شود.
جیگ و فیكسچر
جیگ ها و فیكسچرها وسایل نگهدارنده‌ای هستند كه بابه كارگیری آنها میتوان قطعات مشابه هم را با دقت مورد نیاز تولید نمود. بااستفاده از این وسایل، موقعیت ابزارهای برشی نسبت به قطعه كار مشخص می‌گردد. برایتأمین این نظر، جیگ وفیكسچر به گونه‌ای باید طراحی وساخته شودكه بتوان قطعهكار راپس از قراردادن ومحكم كردن در آن ، به راحتی ماشینكاری كرد.
جیگ وفیكسچر از نظر عملكرد بسیار به هم شباهتدارند، تفاوت این دو در نحوه هدایت ابزار به سمت قطعه كار است. از نقطه نظر قطعاتبه كار رفته ، نظیر پین های قرار و قطعات تعیین موقعیت ، جیگ و فیكسچر با هم مشابههستند. میتوان گفت كه تفاوت اصلی بین این دودر جرم وحجم آنها است. با توجه به اینكه هنگام عملیات تولیدی به فیكسچرها نیروهایبیشتری وارد می شود، نسبت به جیگ مشابه ساختمان قویتر وبزرگتری دارد.
جیگ یا قید یك وسیله نگهدارنده مخصوص است كه قطعه‌كارداخل آن نگه داشته شده یا روی آن قرار می گیرد تا عملیات ماشینكاری روی آن صورتگیرد. جیگ علاوه بر قطعه كار ابزار ماشینی را به صورت دقیق ، سریع و مطمئن هدایتمی كند. معمولاً جیگ ها بوش های هدایت كننده ازجنس فولاد سخت شده دارند و برای عملیات سوراخكاری ، برقوزنی ، قلاویزكاریوفرآیندهای مشابه به كار می‌روند.
فیكسچر یا بند ، وسیله‌ای نگهدارنده است كه فقطقطعه‌كار روی آن محكم می شود تا عملیات ماشینكاری روی آن انجام شود. با استفاده ازفیكسچر میتوان موقعیت ابزار برشی نسبت به قطعهكار را، با استفاده از فیلر یادستگاه تنظیم كننده، تنظیم نمود. فیكسچر را باید روی دستگاه تولیدی محكم بست.فیكسچرها ابزار هایی برای موقعیت دهی ونگهداری قطعات هنگام براده‌برداری رویماشینهای تراش، فرز، صفحه تراش، سنگ و اره هستند وهنگام جوشكاری ومونتاژ نیزاستفاده میشوند. در فیكسچرها وسایل راهنمای ابزار وجود ندارد و ابزار براده‌برداریمستقیماً با قطعهكار در تماس است.
قواعد زیادی هنگام طراحی جیگ و فیكسچر باید رعایتشود:
*اسكلت و چهار چوب اصلی قید بند باید بهاندازه كافی محكم باشد تا در اثر نیروهای حاصل از ماشینكاری انحراف وپیچیدگی درآنها ایجاد نشود و در هنگام براده برداری لرزش ایجاد نگردد.
*چهار چوب ممكن است از قطعات مختلفی ساختهشود كه این قطعات از طریق جوشكاری یا توسط پیچ ومهره به هم متصل میشوند.
*در هنگام برداشتن و بستن قطعهكار، كلیهحركات ماشینكار منظم ودر حداقل زمان ممكن باشد.
*همه گیره ها، پین های قرار و موقعیت دهندهها در معرض دید قرار داشته باشند ودر دسترس ماشینكار جهت تمیز كردن یا موقعیت دهییا محكم كردن باشند.
*در طراحی قید وبست خروج براده در نظرگرفته شود تا براده ها به راحتی خارج شده ودر داخل قید وبست انبار نگردد زیرا وجودبراده در وقت موقعیت دهی موٌثر است.
*قید و بست توانایی موقعیت دهی قطعات در حدمجاز تولرانس را داشته باشند.
*جایگزین كردن قطعه كار داخل قید و بست بهراحتی صورت گرفته و قطعهكار در موقعیت صحیح قرار گیرد.
*همه اصول ایمنی جهت حفاظت ماشینكار رعایتگردد.
امتیاز های قید و بند
1- بهره‌وری
قید وبند؛علامت‌گزاری، استقرار وكنترل مكرر را حذفمی نماید. این خاصیت زمان كاری را كاهش وبهره‌وری را افزایش می‌دهد.
2-قابلیت تعویض و جایگزینی
قید و بند كیفیت یكسانی در محصول پدید می آورد. هریك از قطعات به طور صحیح در مجموعه متعلق به خود قرار دارند و تمامی قطعات مشابهقابلیت تعویض وجایگزینی را دارند.
3-كاهش هزینه
تولید بیشتر، كاهش ضایعات، هم بندی راحت تر و صرفهجویی در هزینه های كارگری، كاهش قابل توجهی در قیمت تمام شده كالا خواهد گذاشت.
4-كاهش نیاز به مهارت كارگر
قید و بند استقرار و بستن قطعه كار راساده تر می‌كند.عناصر هدایت كننده ابزار ما را از استقرار درست آنها نسبت به قطعهكار اسوده خاطرمی‌كند. جایگزین نمودن كارگر ماهر با كارگر غیر ماهر، صرفهجویی در هزینه كارگریرا در بر خواهد داشت.
انواع جیگ ها
جیگ‌ها به دو طبقه اصلی تقسیم بندی میشوند:
* جیگ‌های سوراخكاری
جیگ‌های سوراخ تراشی
از جیگ‌های سوراخ تراشی هنگامی استفاده میشود كهلازم میشود سوراخ‌های بزرگ یا سوراخ‌های با قطر استاندارد ماشینكاری شود.
از جیگ‌های سوراخكاری در فرآیندهایی نظیرسوراخكاری با مته، برقوزنی، قلاویزكاری، پخ‌زنی، خزینه‌كاری زاویه دار استفاده میشود.
ابزار ,جیگ ,كه ,طراحی ,تولید ,قید ,قطعه كار ,طراحی ابزار ,قید و ,جیگ و ,نسبت به ,جیگ‌های سوراخ تراشی
درباره این سایت